TANWEN LLEWELYN
​Pedwerydd cenhedlaeth gweithiwr metel
Roedd fy nhad-cu yn gof . Gweithiodd mewn diwydiannau trwm gan wneud offer a rhannau ar gyfer peiriannau, ceir, tractorau a hyd yn oed tanciau. Yn ei amser hamdden byddai'n gwneud poker, bwcedi, dalwyr cannwyll ac unrhyw beth arall y mae ffrindiau a chymdogion yn gofyn amdano. Gwnaeth deganau i'w blant a'i wyrion hefyd, gan gynnwys set offer bach, tÅ· doliau, castell, syrcas, garej a fferm wych.
​
Daeth o linell hir o weithwyr yn y diwydiannau metel yng Nghymru. Roedd ei dad yn gweithio yn y diwydiant tunplat, a phan gaeon nhw fe hyfforddodd fel weldiwr. Gweithiodd ei hynafiaid yn y diwydiant tunplat a haearn gan fynd yn ôl i'r 1720au o leiaf - reit ar ddechrau'r chwyldro diwydiannol. Doedd y diwydiannau nôl yna ddim yn y dinasoedd mawr ond fel arfer ar gyrion trefi lle'r oedd digon o ffynhonnell ddŵr, ac yn ddiweddarach glo. Felly nid oedd y gweithwyr diwydiannol cynnar byth ymhell o gefndiroedd gwledig eu hynafiaid, ac roedd llawer yn ffermio ychydig erwau wrth ennill bywoliaeth yn y ffatrïoedd a'r mwyngloddiau.
Er fy mod wedi cael fy hyfforddi fel artist gwydr rwyf wastad wedi cael fy swyno gan weithio metel, ac wedi creu gweithiau sy'n cyfuno'r ddau - mae'n rhaid ei fod yn y gwaed!
​
​